Hít phải thuốc trừ sâu có sao không? Giải đáp từ chuyên gia

Việc hít phải thuốc trừ sâu có sao không là mối quan tâm lớn, bởi đây là nguyên nhân có thể dẫn đến ngộ độc nghiêm trọng, gây ảnh hưởng nặng nề đến sức khỏe và thậm chí đe dọa đến tính mạng. Nhận biết sớm các dấu hiệu ngộ độc và xử lý kịp thời là yếu tố then chốt để bảo vệ an toàn cho người tiếp xúc.

Hãy cùng tìm hiểu kỹ hơn trong bài viết mà Bio 36 mang đến dưới đây để biết cách phòng tránh và xử lý hiệu quả khi không may tiếp xúc với thuốc trừ sâu.

Hít phải thuốc trừ sâu có sao không? Cảnh báo từ chuyên gia chống độc

Hít phải thuốc trừ sâu có sao không? Câu hỏi tưởng chừng đơn giản nhưng lại liên quan trực tiếp đến sức khỏe, thậm chí là tính mạng của người tiếp xúc, đặc biệt là nông dân, những người thường xuyên sử dụng thuốc bảo vệ thực vật trong canh tác.

Trao đổi với phóng viên Dân trí, thạc sĩ – bác sĩ Doãn Uyên Vy, chuyên gia về bệnh nhiễm độc, nguyên phó Đơn vị Chống độc (Bệnh viện Chợ Rẫy, TP.HCM), cho biết: việc sử dụng thuốc trừ sâu hiện nay rất phổ biến trong nông nghiệp, tuy nhiên, nếu không sử dụng đúng cách, việc hít phải thuốc trừ sâu hoàn toàn có thể dẫn đến ngộ độc cấp hoặc mãn tính.

Hít phải thuốc trừ sâu: Nguy cơ ngộ độc từ hóa chất vô hình

Theo bác sĩ Uyên Vy, thuốc trừ sâu được chia thành hai nhóm chính: hóa học và sinh học. Trong đó, nhóm thuốc trừ sâu hóa học, đặc biệt là các dẫn xuất Carbamat và Lân hữu cơ, có mức độ độc cao và được sử dụng rộng rãi ở nhiều vùng nông thôn.

Một trong những con đường dễ gây ngộ độc chính là hít phải thuốc trừ sâu khi phun xịt mà không có thiết bị bảo hộ như mặt nạ phòng độc, hoặc khi đứng ngược chiều gió. Ngoài ra, hóa chất có thể thấm qua da, hoặc bị ăn uống phải nếu không rửa sạch rau củ quả bị tồn dư thuốc.

Triệu chứng ngộ độc thuốc trừ sâu khi hít phải

Khi bị ngộ độc thuốc trừ sâu nhóm Carbamat, người bệnh có thể xuất hiện hàng loạt triệu chứng từ nhẹ đến nghiêm trọng, bao gồm: mất phương hướng, khó ngủ, đau đầu, yếu cơ, rối loạn thị lực, chóng mặt, run tay chân, liệt nhẹ, co thắt cơ, đau bụng, tiêu chảy, khó thở, đau tức ngực, ho ra đờm và thậm chí có thể rơi vào trạng thái mất ý thức, co giật, hôn mê sâu, không kiểm soát được tiểu tiện, tụt huyết áp hoặc trụy tim mạch.

Các biểu hiện ngộ độc thường được phân loại thành ba nhóm hội chứng chính: hội chứng muscarin, hội chứng nicotin và hội chứng thần kinh trung ương.

Hội chứng Muscarin: Rối loạn do kích thích hệ phó giao cảm

• Chất độc làm tăng hoạt động của acetylcholin, tác động trực tiếp đến các tuyến ngoại tiết và cơ trơn, gây ra các triệu chứng như: tiết nhiều nước bọt, nước mắt, đờm dãi, ra mồ hôi nhiều, buồn nôn, tiêu chảy, đau quặn bụng, tiểu tiện không tự chủ, khó thở. 
• Việc thăm khám có thể phát hiện lồng ngực giảm di động, rì rào phế nang yếu, ran ẩm và ran rít, kèm theo rối loạn nhịp tim hoặc nhịp tim chậm.

Hội chứng Nicotin: Tác động đến cơ vân và huyết động

• Do acetylcholin tích tụ tại các bản vận động, bệnh nhân có thể bị giật cơ, co rút cơ, thậm chí là liệt cơ toàn thân, bao gồm cả cơ hô hấp. 
• Biểu hiện đi kèm là da lạnh tái, huyết áp tăng, tim đập nhanh, đồng tử giãn, vã mồ hôi nhiều.

Hội chứng thần kinh trung ương: Tác động đến hệ thần kinh cao cấp

• Người bị ảnh hưởng ở mức độ nặng sẽ có biểu hiện bồn chồn, lo âu, nói khó, rối loạn ý thức, suy giảm phản xạ, yếu cơ toàn thân và trong trường hợp nghiêm trọng có thể dẫn đến suy hô hấp, trụy tim mạch, co giật và hôn mê sâu.

Cách xử lý khi hít phải thuốc trừ sâu

Xử trí khi nghi ngờ ngộ độc do hít phải thuốc trừ sâu

• Khi nghi ngờ bị ngộ độc do hít phải thuốc trừ sâu, việc đầu tiên cần làm là ngay lập tức rời khỏi khu vực có hóa chất và di chuyển đến nơi thoáng khí, an toàn. Nếu hóa chất dính lên da hoặc quần áo, người tiếp xúc cần lập tức thay đồ, tắm rửa sạch sẽ để ngăn chất độc thấm qua da và gây nhiễm độc toàn thân.
• Trong trường hợp người bệnh bắt đầu xuất hiện các triệu chứng bất thường như khó thở, mệt mỏi, tiết nhiều nước bọt hoặc đờm, buồn nôn …, cần đưa đến cơ sở y tế gần nhất càng sớm càng tốt để được xử lý y tế đúng cách.

Các bước điều trị và cấp cứu ngộ độc thuốc trừ sâu

Cấp cứu ban đầu

• Nếu người bệnh được đưa đến bệnh viện khi chưa có dấu hiệu ngộ độc rõ rệt, cần tiến hành các biện pháp loại bỏ chất độc càng sớm càng tốt, bao gồm tắm rửa toàn thân, gội đầu, rửa dạ dày. 
• Trường hợp người bệnh đã có triệu chứng ngộ độc, cần sử dụng atropin ngay kết hợp hồi sức hô hấp và tuần hoàn để duy trì sự sống.

Hồi sức hô hấp

Đây là bước quan trọng và cấp thiết hàng đầu trong điều trị ngộ độc thuốc trừ sâu, vì suy hô hấp là nguyên nhân chính gây tử vong. Bệnh nhân cần được thở oxy qua ống mũi, và nếu tình trạng nặng hơn, có thể cần:

• Đặt nội khí quản
• Hút đờm dãi
• Thở máy hoặc bóp bóng Ambu để duy trì thông khí hiệu quả

Hồi sức tuần hoàn

Người bị ngộ độc thường bị mất nước nghiêm trọng do tiêu chảy, nôn ói hoặc không ăn uống được. Khi huyết áp tụt, cần:

• Truyền dịch qua catheter tĩnh mạch trung tâm
• Nếu huyết áp không cải thiện sau khi truyền đủ dịch, nên sử dụng dopamin (5 – 10 mcg/kg/phút) để ổn định huyết động và tránh trụy mạch.

Chế độ dinh dưỡng trong điều trị ngộ độc

Trong 24 giờ đầu, người bệnh chỉ nên dùng dinh dưỡng tối giản do phải uống than hoạt và thuốc tẩy độc. Giai đoạn sau (7 – 10 ngày), cần tránh thực phẩm có chứa phospho hữu cơ tan trong chất béo. Tổng năng lượng nạp vào mỗi ngày nên đạt ít nhất 2000 kcal để duy trì sức khỏe và phục hồi.

Cách phòng tránh ngộ độc khi sử dụng thuốc trừ sâu

• Luôn mặc đồ bảo hộ kín tay chân, đeo mặt nạ phòng độc khi phun thuốc.
• Phun thuốc theo chiều gió, tránh hít phải hạt sương hóa chất.
• Bảo quản thuốc xa tầm tay trẻ em, không sử dụng các chai lọ thực phẩm để đựng thuốc.
• Rửa sạch rau củ kỹ trước khi sử dụng.
• Ngành chức năng cần tăng cường phổ biến kiến thức an toàn hóa chất cho nông dân.

Nếu để hỏi hít phải thuốc trừ sâu có sao không? Câu trả lời là có thể rất nguy hiểm, nhưng hoàn toàn có thể phòng tránh được nếu người dân nắm rõ cách sử dụng và bảo vệ an toàn cá nhân. Do đó bạn đừng chủ quan vì chỉ một lần tiếp xúc sai cách cũng có thể dẫn đến hậu quả đáng tiếc cho sức khỏe.

Trên đây là những thông tin quan trọng bạn cần biết để nhận diện và xử lý khi không may tiếp xúc với thuốc trừ sâu. Nếu bạn còn băn khoăn hít phải thuốc trừ sâu có sao không, hy vọng bài viết đã giúp bạn hiểu rõ mức độ nguy hiểm và cách xử trí đúng đắn. Hãy luôn chủ động bảo vệ bản thân và người xung quanh trong mọi tình huống bạn nhé.